THÀNH
PHỐ VATICAN
Lịch Sử Được Sửa Chữa: Các Tác Giả Vạch Trần Những Huyền Thoại
Gắn Liền Với Những Bàn
Cãi Trong Giáo Hội
Cuốn sách xem xét các thời kỳ
lịch sử khác nhau trong Giáo hội bằng cách tham khảo các tài liệu trong Kho lưu
trữ hồ sơ tông tòa Vatican
Carol Glatz
Tòa án dị giáo, các cuôc Thập tự chinh, các phiên tòa xét xử Hiệp
sĩ Đền Thánh, sự lên án Galileo Galilei[1]
và vai trò của Đức Giáo Hoàng Pi-ô XII trong Thế chiến II chỉ là một vài sự kiện
lịch sử "nóng" trong sinh hoạt Giáo hội mà ngày nay vẫn có thể gây
tranh cãi và tranh luận nảy lửa.
Tuy nhiên, hầu hết mọi người chỉ có một khái niệm mơ hồ về những
sự kiện đó, về những sự kiện được tô màu hoặc bị che mờ bởi
sự kiểm duyệt chính trị, bởi những thành kiến xã hội
và bởi những truyền thuyết thành thị thúc đẩy bởi các bản miêu tả giả tưởng phổ
biến trên phim ảnh và các phương tiện truyền thông khác.
Grzegorz Gorny và Janusz Rosikon - hai nhà báo người Ba Lan - muốn
làm sáng tỏ một số huyền thoại và điền vào những khoảng trống với cuốn sách
minh họa của họ, "Những Tài liệu Mật của Vatican: Những Trang Không biết về
Lịch sử Giáo hội ", được Ignatius Press xuất bản bằng tiếng Anh.
Sau khi đồng tác giả một số cuốn sách về các chủ đề như Thánh
Faustina Kowalska, thánh tích của Chúa Kitô và các sự kiện tại Fatima, “chúng
tôi quyết định làm cho mọi người quen với lịch sử đầy xáo động của tổ chức phi
thường này (kho lưu trữ của Vatican) và quen với nhiều tranh cãi khác nhau liên
quan đến lịch sử của Giáo hội được nhìn qua lăng kính của các tài liệu được lưu
trữ trong Kho lưu trữ bí mật của Vatican”, Gorny nói với Dịch vụ Tin tức Công
giáo trong một email trả lời các câu hỏi.
Để học hỏi và đánh giá quá khứ một cách chính xác, "trước
tiên người ta phải tìm hiểu kỹ và chính xác các sự kiện", đó là lý do tại
sao hai nhà báo đã đến thăm nơi được gọi là Kho lưu trữ hồ sơ tông tòa Vatican
và những nơi khác. Họ cũng đã gặp gỡ nhiều nhà sử học để xem xét các nhân
vật và sự kiện gây tranh cãi từ một quan điểm khác, họ nói trong phần giới thiệu
của cuốn sách.
"Chúng tôi chống lại báo chí kiểu Ctrl C-Ctrl V" sao
chép và dán, Gorny nói.
"Chúng tôi là những Tô-ma đa nghi ", là những người phải
"chạm vào mọi thứ" bằng cách dành nhiều năm đến thăm những nơi người
ta đang viết về, nói chuyện với các nhân chứng, với các học giả và dành thời
gian đọc hồ sơ lưu trữ, ông nói.
Rosikon, người đã chụp hầu hết các bức ảnh, cho biết họ muốn
mang đến cho người đọc cái cảm giác "như thấy chính mình đang có mặt tại
những nơi chúng tôi mô tả."
Việc phát hành cuốn sách được hẹn trùng giờ với thời điểm mở tài
liệu lưu trữ của Vatican vào tháng 3 liên quan đến thời kỳ chiến tranh dưới thời
Đức Giáo Hoàng Pi-ô XII. Chương cuối cùng dành cho việc Đức Giáo Hoàng trở
thành trung tâm của cuộc tranh luận với những lời buộc tội vì Ngài không công
khai chống lại sự tàn bạo của Đức quốc xã và những gì nhà sử học Dòng Tên, Cha
Peter Gumpel, và những người khác đã tìm thấy trong các tài liệu lưu trữ có sẵn.
Vivian Dudro, biên tập viên cao cấp của Ignatius Press, cho biết:
"Đơn giản là không có vấn nạn nào về việc Đức Giáo Hoàng đã bị vu khống khủng
khiếp".
"Nhưng, làm thế nào để bạn giải thích sự im lặng của Ngài?
Bạn sẽ cân nhắc thế nào các hành động của Đức Giáo Hoàng khi rất nhiều hành động
trong số đó đã bị cố tình giữ bí mật vì lý do an toàn và an ninh của những người
mà Ngài đang cố gắng giúp đỡ? Khi ai đó im lặng và hành động của Đức Giáo Hoàng
được che đậy, làm thế nào bạn có thể biết những gì Ngài đã làm? " cô ấy
nói.
Các nhà sử học hy vọng sẽ mất nhiều năm để nghiên cứu các tài liệu
mới có sẵn của Vatican để có được sự hiểu biết thậm chí tốt hơn và rõ ràng hơn
về những gì đã xảy ra và lý do tại sao.
"Lịch sử dạy chúng ta rằng cuộc sống là nghệ thuật đưa ra
quyết định", Gorny nói, vì vậy cuốn sách mô tả những con người "chịu
trách nhiệm về số phận của các cộng đồng lớn, những người phải đưa ra quyết định
chọn lựa, ví dụ, giữa an ninh và tự do, giữa một điều ác lớn hơn và một điều ác
nhỏ hơn."
Dudro cho biết các tác giả không tham gia vào "chủ nghĩa
chiến thắng của Giáo hội", nhưng thay vào đó cho thấy "những người tốt
lành, những kẻ xấu tánh và những người xấu dạng trong số những người tham gia về
phe Giáo hội hoặc vì lợi ích của Giáo hội."
"Nếu bạn thừa nhận rằng đôi khi mọi thứ được thực hiện cách
tồi tệ, đó không phải là một hành vi bất trung chống lại Giáo hội," cô
nói.
Nhưng cách tiếp cận của các tác giả là, "nếu tất cả những
gì bạn nghe được là những điều khủng khiếp đã được Giáo hội thực hiện, thì sẽ
có nhiều câu chuyện hơn và hãy lắng nghe một số học giả khám phá ra một số điều
này", Dudro nói.
Gorny cho biết ông tìm thấy nguồn cảm hứng từ Thánh Luca, sách
Tin Mừng và sách Công vụ Tông đồ của Ngài "là những bài phóng sự kinh điển".
Thánh Luca đã viết rằng Ngài muốn mô tả các sự kiện một cách
trung thực nhất có thể, trên cơ sở các tài liệu mắt thấy tai nghe, bổ sung cho
những gì chính Ngài nhìn thấy.
"Đó là cách một phóng viên làm việc: anh ấy mô tả những gì
anh ấy nhìn thấy hoặc những gì anh ấy đã nghe từ những người đáng tin cậy,"
Gorny nói. Trên thực tế, "báo chí là một nghề nghiệp phúc âm hóa, vì
nhiệm vụ của nó là làm chứng cho sự thật", Gorny nói thêm.
Dundro, người cũng từng làm phóng viên cho báo chí Công giáo,
nói rằng có một tâm hồn cởi mở là điều rất quan trọng đối với các nhà báo cũng
như đối với độc giả.
"Hãy khiêm tốn chấp nhận rằng bạn không biết nhiều như bạn
nghĩ, hãy cởi mở với thông tin mới và cân nhắc thông tin đó", hãy tìm kiếm
những lợi ích hoặc động lực được trao cho mọi người, và " cất công chịu
khó nói chuyện với những người suy nghĩ khác với mình," cô nói.
Mọi người cần thông tin chính xác để đưa ra quyết định tốt lành
và ngày nay có quá nhiều thông tin bị nguy cơ giới hạn ở một phía phân cực, cô
nói.
"Nếu Chúa không muốn chúng tôi gặp phải tất cả những rắc rối
này để cố gắng tìm ra sự thật là gì, thì Ngài sẽ khiến chúng tôi giống như những
con vật khác và chúng tôi sẽ chỉ hoạt động theo bản năng từng ngày", cô
nói. "Nhưng không, Thiên Chúa đã cho chúng tôi bộ não vì vậy chúng
tôi phải sử dụng chúng để cố gắng nắm bắt sự thật một cách tốt nhất có thể, cố
gắng tuân thủ sự thật một cách tốt nhất có thể, và đó là một quá trình liên tục
chiếm trọn cuộc đời bạn."
Phê-rô Phạm Văn Trung, dịch.
[1] ND: là một nhà thiên văn học, vật lý học, toán học và triết học người Ý,
người đóng vai trò quan trọng trong cuộc cách mạng khoa
học. Galileo bênh vực cho thuyết nhật tâm của Copernicus. Theo lệnh của Tòa án dị giáo Rôma, Galileo cuối cùng buộc phải
từ bỏ thuyết nhật tâm của mình và bị quản thúc tại gia cho tới khi qua đời.